Vetten staan al lange tijd in een kwaad dag licht. Veel mensen denken nog steeds dat het eten van vet je dik maakt. Vaak wordt er daarom gekozen voor low-fat of light producten. Maar wist je dat (goede) vetten je eigenlijk helemaal niet dik maken? En dat gezonde vetten onmisbaar zijn voor een gezond lichaam?

Waarom hebben we vetten nodig?

Vetten behoren tot één van de drie macronutriënten en vormen daarmee een onmisbaar deel van onze voeding. Vetten spelen een aantal belangrijke rollen in ons lichaam, zo bestaan onze hersenen bijvoorbeeld voor 60% uit vet. Zonder de toevoer van gezonde vetten kunnen onze hersenen niet optimaal functioneren.

Andere belangrijke functies van vetten zijn:

Bron van energie
Isolatie en bescherming van organen
Bevordert de opname van vitamines A, D, E & K
Vermindert het hongergevoel
Bouwstof voor hormonen
Bouwstof voor cellen

Het ene vet is het andere niet

Vetten zijn onder te verdelen in twee categorieën:

1. Verzadigde vetten

Verzadigde vetten in vlees, ei, melkproducten en enkele tropische oliën zoals kokosolie, worden vaak geassocieerd met hart- en vaatziektes. Dit ondanks het feit dat verzadigde vetten in de juiste verhouding en hoeveelheid juist heel bevorderlijk zijn voor onze gezondheid. Verzadigde vetten dienen als voer voor de goede bacteriën en remmen de groei van schimmels in onze darmen. Op die manier dragen ze bij aan de gezondheid van onze darmen. Ook worden korte keten en middel keten verzadigde vetzuren in het lichaam meteen omgezet in energie. Ze worden dus niet opgeslagen als vet. Verzadigde vetten zijn dus belangrijk voor het lichaam. Uiteraard kan een overschot aan verzadigde vetten, evenals te veel suiker, een averechts effect hebben. Ook hier geldt weer: Balance is the key!

2. Onverzadigde vetten

De onverzadigde vetten zijn onder te verdelen in:

Eenvoudig onverzadigde vetten (ook wel Omega 9 genoemd)

Deze vetten hebben een cholesterolverlagend effect en zorgen voor elastische celwanden. Ze zijn o.a. te vinden in avocado, olijf(olie), pinda, koolzaad en raapzaad.

Meervoudig onverzadigde vetten (ook wel Omega 3 & 6 genoemd)

De omega 3 en 6 vetzuren worden ook wel essentiële vetzuren genoemd. Dit is omdat het lichaam deze vetzuren niet kan aanmaken. Ze dienen dus te komen uit onze voeding. Omega 3 en 6 vetten zijn, in de juiste verhouding, ontzettend belangrijk voor allerlei processen in het lichaam, zoals het remmen van ontstekingen en het versterken van het immuunsysteem. Je vindt deze essentiële vetzuren in vette vis (zalm, sardines), walnoten, lijnzaad, zonnebloem, sesam en saffloer.

Transvetten

Behalve de hiervoor genoemde vetten bestaan er ook ongezonde vetten: transvetten. Transvetten, ook wel gehydrogeneerde vetten genoemd, zijn vetten die gehard zijn door de voedingsindustrie om de houdbaarheid en bruikbaarheid van voedingsproducten te verbeteren. Transvetten komen niet voor in de natuur en worden daarom ook niet herkent door ons lichaam. Ze zijn zeer schadelijk voor onze gezondheid en dienen zo veel mogelijk vermeden worden.

Waarom vetten ons niet dik maken

Vetten bevatten 9 kcal per gram. Dit in tegenstelling tot eiwitten en koolhydraten, die maar 4 kcal per gram bevatten. Het is daarom begrijpelijk dat velen van ons denken dat vet je dik maakt; het eten van vet levert namelijk ruim dubbel zoveel calorieën op. Echter, zoals uitgelegd in mijn vorige blog (Calorieën tellen, heeft het wel zin?) speelt niet alleen de kwantiteit van calorieën maar ook de kwaliteit van calorieën een grote rol.

Het eten van (gezonde) vetten vertraagt de maaglediging waardoor men langer een verzadigd gevoel heeft en waardoor de kans op overeten kleiner wordt. Dit in tegenstelling tot (geraffineerde) suikers, die snel in het bloed worden opgenomen en de bloedsuiker sterk verhogen. Als gevolg hiervan scheidt de alvleesklier insuline af, met als doel om de bloedsuikerspiegel te laten dalen en om de suiker in de cellen op te nemen. Een te lage bloedsuikerspiegel zorgt op z’n buurt voor trek, met name in suiker rijke producten. Dit veroorzaakt een vicieuze cirkel en vergroot de kans op overeten.

Verder is insuline een “vetopslag” hormoon. Zodra we te veel suikers binnen krijgen, raken onze suiker reserves vol. De rest van de suiker wordt dan omgezet en opgeslagen als vet. Dus niet alleen lokt suiker je uit om meer te eten maar het vergroot ook nog eens de kans dat wat je eet makkelijker omgezet kan worden in vet.

Kortom: vetten zijn absoluut een essentieel onderdeel zijn van onze voeding en voor gezonde vetten hoeft niet gevreesd te worden! Het is jammer dat we het woord "vet" zowel gebruiken voor een uiterst belangrijke macro-voedingsstof als voor de lichamelijke conditie die we allemaal proberen te voorkomen.

Blog van Yael Sigal. Yael heeft een aantal jaar geleden Anorexia Nervosa gehad. Tijdens haar herstel heeft ze ervaren hoe belangrijk gezonde voeding is voor een gezond lichaam. Ze studeert daarom nu Nutritional therapy/science in Londen (voedingstherapie/wetenschap). Deze opleiding ziet gezonde voeding en een gezonde leefstijl als middel om het lichaam weer in balans te brengen.

Yael blogt maandelijks voor You, me & Food.